YEGANE AMAÇ BÜTÜN TÜRKLERİ BİR ARAYA TOPLAMAK?

Dillere destan olan Timur devleti.  Timur han tarafından 1370 yılında kurulmuş olan devlet savaşçı kimliği ile ön plana çıkmaktaydı. Çok kısa süre içinde sınırlarını genişleten Timur bey Marmara kadar gelmiş bursayı ele geçirmişti. Timur devleti tarihinde 5 tane hükümdar bulunmaktaydı lakin ben Timur hana biraz daha ayrıntılı değinmek istiyorum. Tarihte aksak Timur olarak da bilinen Timur un kökeni Moğollara dayanmaktaydı ve Moğolların tarih sahnesinde neler yaptığını az çok hepimiz biliyor olmalıyız. Böyle bir adamın kökeni Moğollara dayanan bir hükümdarın sakin kalmasını bekleyemeyiz. Kendisini Türk tarihinin en büyük hükümdarı ilan etmiştir ve kısa sürede bir sürü başarı kazanmıştır. 20 li yaşlarda tahta çıkan Timur horasan bölgesinde savaşlara girmiştir. Diğer devletlerle ittifaklar yaparak kendi devletini kurmuştur. Maveranünnehir bölgesine sığmayan bir büyüklüğe sahip olan devlet topraklarını büyütmek amacıyla Harezmî bölgesine seferler düzenlemiş ve Harzemşahlar devletini himayesi altına almıştır.

Hepinizin de bildiği gibi Osmanlı devletinde fetret devrinin başlaması Timur devleti ile yapılan Ankara savaşı sonrasında gerçekleşmiştir. Timur Bey Beyazat’ın ağır taleplerini reddetmiş ve büyük bir ordu kurarak Osmanlı devletine savaş ilan etmiştir. İki Türk devleti savaş yapıyor ve bu savaş elbette çetin ve amansız olacaktı. Nitekim öyle oldu ama Osmanlı devleti savaşı kaybetti.

Diğer türk devletlerinde olduğu gibi dillere destan hükümdarların ölümü devletin zayıflamasına ve yıkılmasına sebep oluyor ve aynı olay Timur devletinin başına geldi.

ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ

Malazgirt savaşından sonra Selçuklu devleti Anadolu’ya kadar ilerlemesini devam ettirmiş ve 6 yıl içinde Süleyman şah Anadolu Selçuklu devletinin bağımsızlığını ilan etmiştir. Bizans ile komşu haline gelen Süleyman şah 1077 yılında Selçuklu devletinden koparak kendi bağımsızlığını ilan etmiştir.

Süleyman Şah(1077-1086): Anadolu Selçuklu devletinin ilk hükümdarı olan unvanını taşıyan Süleyman şah İznik ve İzmit’i himayesi altına aldı ve güney batı yönüne doğru hareket etmeye başladı. Çanakkale ve Çanakkale boğazını da himayesi altına alan Süleyman şah Bizans’ı vergiye bağladı. Ardından boş durmayan padişah seferlerine devam etti ve güneye doğru ilerleyişini devam ettirdi.

O döneme kadar Türk tarihinin en büyük devleti olan Anadolu Selçuklu devleti bizansın sinsi oyunlarına ve savaşlarına karşı büyük bir başarı göstermiş ve 1176 yılında yapılan miryakefalon savaşı ile Bizanslılar Türkleri Anadolu’dan çıkaramayacaklarını anlamış ve Anadolu toprakları o kutsal topraklar Türk yurdu haline gelmiştir. Anadolu ve Türk tarihi için bu iki savaşın Malazgirt ve miryakefalon savasının önemini çok iyi anlamamamız gerekiyor.  Bizim Anadolu’da var olmamamızın sebebi bu iki savaş diyebiliriz. Sonrasında tabi sıkça savaşlar yapılmıştır. Türklere karşı cok taarruzlar yapılmış lakin o şanlı ordularımız hepsine göğüs germiştir.

Aslında Anadolu Selçuklu devletinin kahramanlarına, hakanlarına, padişahlarına ayrı ayrı değinmek isterim ve bunu ileriki yazımlarımda detaylı şekilde anlatacağım

ANADOLU KAPISI VE BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ

Büyük Selçuklu devleti 1020 yılında Bağdat ta temelleri atılmış bir Türk devletidir. Türklerin Anadolu kapısı bu devlet sayesinde meydana gelmiştir. Selçuklu Devleti 1037 yılında bağımsızlığını ilan etmiş ve sınırlarını Mezopotamya ve Anadolu’ya kadar genişletmişlerdir. Türklere Anadolu kapısı 1071 yılında açılmış ve dönemin en büyük Türk devleti ortaya çıkmıştır. Dönemin en güçlü devletlerinden biri olan Bizans imparatorluğu varlığını sürdürmekteydi. Ve evet Hristiyanlar ve Müslümanların Anadolu da çatışmasının adımları atılmıştır. Yıkılmaz surlara sahip olduğunu varsayan Bizans’a 1453 yılına kadar direnmesine izin verdik. Büyük Selçuklu devleti Anadolu’ya kadar ilerlemek istiyordu ve 1071 yılında amansız bir mücadeleye giriştiler ve Bizans’ın Türklerle imtihanı o tarihten itibaren başlamış oldu.

Arslan Bey Dönem (1009-1025): Babası Selçuk bey 100 yılı devirmiş ve 109 yaşında vefat etmiş yerine oğlu Arslan bey geçmiştir. Babası hayattayken devlet kademesinde büyük görevler alan Arslan bey Selçuklu devletinin genişlemesi ve devlet olma yönünde büyük adımları vardır.

Tuğrul ve Çağrı Bey (1030-1063):  Arslan bey Gazneli Mahmut’a esir düşmesinin ardından bu iki kardeş tahta geçmiş ve devletin toparlanması 10 yılı bulmuştur.

Alparslan Beyi Dönemi(1063-1072): Malazgirt savaşının o muhteşem savaşın padişahı olan Alparslan Bizans’a en büyük darbeyi vuran ilk büyük kağandır.

Melik Şah dönemi(1072-1092): Selçukluların en tepe noktası melik şah ile birlikte olsa bile aniden vefat etmesi bütün dengeleri bozdu ve yerine geçen berkyaruk tahtı koruyamadı ve Selçuklu devleti bölünme sürecine gitti.

Aslında anlatacak çok şey var lakin sayfalar yetmiyor. Tarihimizi okuyalım bilelim koruyalım.

HİNDİSTAN DA MÜSLÜMANLIKK...

Gazneli Devleti İran da Sasani devleti bünyesi altında 968 yılında kurulmuş olan bir Türk devletidir.

968-1187 yılları arasında Afganistan ve Hindistan bölgesi içinde hüküm sürmüş olan Gazneli devleti Müslümanlığı kabul etmiş bir Türk devletidir. İlk hükümdarı Sebük tegin olmakla beraber tam olarak bağımsızlığı ve devlet olma adımlarını alp tegin tarafından atılmıştır.

Alp tegin Hindistan seferleri sırasında hayatını kaybetti ve yerine Ebu İshak İbrahim geçti. Ebu İshak dönemi parlak geçmedi Gazneliler adına ve Gazne bölgesini leviklere kaybedince

samanilerden yardım istemek zorunda kaldılar ve Gazneyi geri aldılar.

Gazneli devletinin en parlak dönemi Gazneli Mahmut ile birlikte yaşanmıştır. Devlet kademesinde çokça değişiklik yapmıştır. İlk olarak devlet makamlarında tegin kelimesini çıkararak han ve sultan kavramlarını kullanmaya başlamıştır. Gazneli Mahmut ülkesinin sınırlarını Hindistandan ırak a kadar genişletmiştir. İlk olarak Karahanlı devleti ile birlikte işbirliği yaparak Sasani devletini yıkmayı başarmışlar ve sınır komşusu olmuştur bu iki devlet. Karahanlıların etkisi ile birlikte Müslüman olmuşlardır. Gazneliler Selçuklu devletinin himayesi altına girerek tarihe karışmışlardır.

TÜRKLER İSLAM DİNİ İLE TANIŞTI

Karahanlı devleti orta Asya da ilk kez Müslüman olan ve İslam dinini kabul eden din olarak karşımıza çıkmaktadır. Orta Asya 840 yılında Uygurların Kırgızlar tarafından yıkılmasıyla birlikte ortaya çıkmıştır. Karluk, Yağma ve

Çiğil Türkleri tarafından kurulmuşlardır. Tarihleri boyunca hiçbir Türk buyruğu altında yaşamayı sevmeyen bu atalarımız kendi özgürlüklerini ilan ederek devletlerini kurmuşlardır.

Bilge kül kadir han tarafından kurulmuş olup İslamiyet ile tanışmaları ve kabul etmeleri Saltuk Buğra Han tarafından olmuştur. Dilleri Türkçe olmakla beraber Uygur alfabesini de kullanmışlardır.

Çok sayıda yeniliklerin öncüsü olmuşlardır.

1)      İlk posta teşkilatını kurmuşlardır.

2)      İlk hastane olan Darüşşifayı kurmuşlardır.

3)      İlk medrese bu dönemde yapılmıştır.

4)      Burslu eğitimin öncüsü oldular.

İlk İslami eserlerde bu dönemde ortaya çıkmıştır.

1)      Kaşgarlı Mahmut: Divan-ı Lügati-t Türk

2)      Yusuf Has Hacip: Kutadgu Bilig

3)      Hoca Ahmet Yesevi: Divan-ı Hikmet

4)      Edip Ahmet: Atabet’ül Hakayık